door Ans Hooft
In Nederland kennen we de BOA, wat staat voor buitengewoon opsporingsambtenaar, of in gewone taal: een soort wijkagent. Ans Hooft vertelt ons over een soortgelijk beroep in Shanghai.
Het zijn drukke dagen voor de bao’an, de (orde)bewakers, in Shanghai. Overal in de stad worden ze ingezet, het lijkt of er een onuitputtelijk reservoir is.
Eén van de speerpunten van de Two Sessions 2025, de jaarlijkse vergadering van de wetgevers van de NPC en CPPCC, waarin de plannen voor dat jaar vastgesteld worden, is het verbeteren van huisvesting en slechte leefomstandigheden. De verouderde en vervallen huizen, de prachtige oude shikumen en lilongs, hebben voor het merendeel geen eigen sanitair en geen eigen keuken, de woonruimte is piepklein. Er is weinig onderhoud gedaan dus het lekt en er is ongedierte. Maar, de mensen wonen midden in de stad en vormen een hechte gemeenschap.
Het ambitieuze, rijke China van de 21e eeuw vindt dat dit niet meer kan. Deze ontwikkeling is natuurlijk al lang aan de gang, zo is bijna de gehele oude stad al gesloopt, maar nu is de rest ook aan de beurt. Bewoners worden verplaatst naar fatsoenlijke huizen met eigen sanitair en keuken, waar niets op aan te merken is, behalve dat het ver weg is van alles en iedereen.
Als je het aan mensen vraagt, zeggen ze allemaal dat ze tevreden zijn en dat hun nieuwe huis veel beter is. Zou ík dan willen wonen in zo’n oud huisje, en de wc delen met twintig buren? Nee, natuurlijk niet.
Maar toch: het stikt van de ordebewakers als de verhuizingen plaatsvinden. In “onze” prachtige Former French Concession worden steeds meer panden dichtgemetseld. Leuke kleine winkeltjes, eettentjes, schoenmakers, bewoners, alles moet weg om vernieuwd en verfraaid te worden. Zodra de bewoner is vertrokken, wordt de voorkant van het pand dichtgemetseld. Dat ziet er akelig uit. Sinds kort is er een variatie en die oogt veel sympathieker: het metselwerk wordt netjes wit gestuukt, en een creatieve ambtenaar tekent er een mooie passende scene op. Bijvoorbeeld een kok in een dumplingtentje, een wandelende dame of een fiets met bloemetjes. Best creatief en in leuke kleuren, zo voorkomt het dat de straat eruit gaat zien als een spookzone. Bij ons in Nederland zou er direct allerlei graffiti geschilderd worden, hier gebeurt dat niet. In ieder ander land zou de straat een gevaarlijke no-go zone worden, hier niet.
Tijdens het proces van vernieuwing – om maar een andere term te gebruiken dan uitkopen of uitzetten – zijn er voor de zekerheid ordebewakers, bao’an, nodig. Een bao’an is overigens geen politieagent en is ongewapend. Ik liep vandaag een rondje om te kijken wat er nog over is van mijn favoriete tentjes. Een paar winkels staan leeg, maar zijn nog niet dichtgemetseld en de deur staat nog open. In elk leeg pand zit een ordebewaker op een stoeltje. Ook op de straathoek, ook in die kleine mooie lane waar wij zo graag lopen. Daar hangen rode spandoeken met ingewikkelde teksten over vooruitgang. Onze prachtige buurt zal over vijf jaar totaal onherkenbaar zijn en er is niets wat wij eraan kunnen veranderen.
Er is nog een reden waarom de ordebewakers het druk hebben. Drie bao’an staan op een keurig rijtje op het trapje voor de dichtgeplakte ingang van een populaire fitnessketen in mijn buurt. Er gingen al een tijdje geruchten dat het niet goed ging met deze keten, de economie pruttelt en her en der vallen bedrijven om. De mannen (het zijn altijd mannen) staan streng opgesteld, zwart uniform met bovendien een zwart mondkapje op, om extra indruk te maken. Even verderop bij de uitrit van het gebouw staat ook een kaarsrecht mannetje. Op het terras van de buren zitten er twee, klaar voor actie. En op de andere hoek staat er nog een, quasi ongeïnteresseerd te staan. Je zal maar net een jaarkaart hebben gekocht bij deze gym, of nog erger, een vijfjarenkaart.
Het zijn onzekere tijden, het straatbeeld verandert, bedrijven sluiten, de jeugdwerkloosheid is zo hoog dat de officiële cijfers niet gepubliceerd worden. Het lijkt me dat je op dit moment maar het beste bao’an kan worden: een job met veel carrièrekansen. Kies maar uit: op een rijtje staan, op een stoeltje zitten, op de straathoek? Een baan met zekerheid en een mooi uniform, in de mooiste wijk van Shanghai.
Ans Hooft woont al 17 jaar in Shanghai en deelt opmerkelijkheden uit haar dagelijks leven met de lezers van ChinaNU+. Ze schreef het boek “Lockdown in Shanghai” https://www.boekenbestellen.nl/boek/lockdown-in-shanghai/62959
