In deze rubriek komen allerlei verschillende aspecten van de Chinese taal aan bod. Floor Perquin is tolk, vertaler en taaldocent Chinees.
We zitten inmiddels al in maart 2025 en dat betekent dat het Chinese Nieuwjaar al achter de rug is. Het jaar van de slang, 蛇年 (Shé nián), is aangebroken. Mensen die in het jaar van de slang geboren zijn, zijn slim, charismatisch, intuïtief en vastberaden, maar aan de andere kant ook geheimzinnig, jaloers of wraakzuchtig. Kortom, een eentonig jaar zal het met een ´slang´ in de buurt niet worden.
Eentonig, dat woord slaat het bruggetje naar het onderdeel waar ik het deze keer over wil hebben: de tonen van de Chinese taal. In het Mandarijn kennen we vijf tonen:
1e toon: hoog en vlak, boven eigen spreekstem
2e toon: stijgend, van onder de eigen spreekstem tot erboven
3e toon: dalend en dan weer stijgend
4e toon: dalend, alsof je boos bent
5e toon: neutraal, ook wel toonloos genoemd
In schema (de neutrale toon staat hier niet afgebeeld):
Het is niet voor niks dat mensen die muzikaal zijn aangelegd de Chinese gesproken taal ook makkelijker op kunnen pikken. Naast de uitspraak van de klank van het woord is de toon waarop het woord wordt uitgesproken zeker ook van groot belang. Neem bijvoorbeeld de uitspraak van het woord voor slang, shé (sjuh). Dit woord wordt uitgesproken in de tweede toon, dus stijgend. In de eerste toon betekent ‘she’ geen slang maar bijvoorbeeld luxe. Bijvoorbeeld ja, want er zijn meerdere karakters die worden uitgesproken als ‘shē’. Wil je zonder het bijbehorende karakter te zien de betekenis bepalen, dan zul je naast de toon waarop het woord wordt uitgesproken ook heel erg goed moeten letten op de context.
In een schema:
1 | shē | luxe |
2 | shé | slang |
3 | shě | opgeven |
4 | shè | samenleving |
5 | she | (geen betekenis) |
Probeer maar eens: de luxe slang geeft de samenleving op. Succes, hahaha.
